.  عوامل زیان آور فیزیکی
.  عوامل زیان آور شیمیایی
.  عوامل زیان آور ارگونومیکی
.  عوامل زیان آور روانی
.  عوامل زیان آور بیولوژیکی
.  لینکهای مفید

کتاب مدیریت بهداشت در فعالیتهای نفت و گاز مناطق عملیاتی

شعار روز جهانی بهداشت و ایمنی کار 2018

بهداشت صنعتی

علم پیش ­بینی، شناسایی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور محیط کار است که می­توانند سلامت کارکنان را به خطر اندازند. صنعت نفت از سازمان­های پیشگام در این حوزه در سطح کشور است. اداره کل HSE وزارت نفت در حوزه­ بهداشت صنعتی اهداف و برنامه های خود را در هشت حوزه زیر تدوین و پیگیری می­نماید:

1. ارزیابی ریسک­های بهداشتی و برنامه ریزی جهت کنترل ریسک های بارز

2. ارزیابی و کنترل مواجهات شغلی با عوامل زیان آور محیط کار

3. مدیریت فوریت های پزشکی

4. مدیریت بیماری­های شغلی

5. ارزیابی تناسب کار با کارکنان

6. ارزیابی اثرات بهداشتی

7. مدیریت سوابق و گزارشدهی وضعیت بهداشت صنعتی

8. تعامل با بهداشت عمومی و ارتقاء سلامت

سیستم­های مدیریت بهداشت

یک « سیستم مدیریت بهداشت » سازمان را در کنترل ریسک­های بهداشتی توانمند نموده و در دستیابی به استانداردهای بالاتر عملکرد از طریق بهبود مداوم یاری می­رساند.

این سیستم می­بایست ساختار، مسئولیت­ها، اقدامات، دستورالعمل­ها و منابع شرکت را در جهت اجرای مدیریت بهداشت، ازجمله فرآیندهای شناسایی علل ریشه­ای عملکرد ضعیف، پیشگیری از وقوع مجدد و راهبری بهبود مداوم هدایت نماید.

مزایایی یک سیستم مدیریت بهداشت کارآمد عبارتند از:

·        اطمینان از ایمنی بیمار

·      حذف بیماری­های مرتبط با کار

·       مدیریت مراقبت­های پزشکی

·        حفظ سلامت کارکنان

·        بهینه سازی عملکرد در تولید و افزایش اعتبار

·        رعایت الزامات قانونی

·        اطمینان از توازن هزینه – اثربخشی

سیستم می­بایست بنحوی طراحی شود که تکمیل­کننده استانداردها و قوانین ملّی و بین­المللی و همچنین راهنماها و دستورالعمل­های بهداشتِ داخلی شرکت و پیمانکاران باشد. برای راهنمایی بیشتر درخصوص نحوه مشارکت پیمانکاران اصلی و جزء در سیستم مدیریت بهداشت، به سند « مدیریت HSE : راهنمای کار جمعی در محیط قراردادی– گزارش شماره 423 – ژوئن 2010 » مراجعه شود. خروجی کلیدی یک سیستم مدیریت بهداشت موفق،  این است که عملکرد بهداشت، برآورد کننده الزامات شرکت و الزامات قانونی بوده و نشان دهنده بهبود مداوم باشد.

مولفه­های کلیدی هر سیستم مدیریت بهداشت به هم شبیه هستند و می­بایست شامل موارد زیر باشند(E&P Forum, 1994):

·        رهبری و تعهد

·        خط­مشی و اهداف استراتژیک

·      سازماندهی، مسئولیت­ها، منابع، استانداردها و مستندات

·        مدیریت ریسک

·     طرحریزی­ها و دستورالعمل­ها

·        اجرا و پایش عملکرد

·        ممیزی و بازنگری مدیریت

بهداشت حرفه ای 

بهداشت حرفه­ای بخش جدایی­ناپذیر سیستم مدیریت بهداشت است. پرداختن به ارتباط بین کار و سلامت، به عبارت دیگر اثرات کار روی سلامت و اثرات سلامت افراد بر ظرفیت کاری­شان فعالیت اصلی بهداشت حرفه­ای است.

هدف خدمات بهداشت حرفه­ای این است که:

·        سلامت، ایمنی وآسایش افراد در کار را حفظ و ارتقاء دهد.

·        از طریق اطلاع­رسانی نتایج ارزیابی جنبه­های فیزیکی و روانی محیط­کار، درخصوص فراهم کردن شرایط سالم و ایمن توصیه­های لازم را ارائه دهد.

·        علل بیماری و جراحات شغلی و روش­های پیشگیری از آنها را شناسایی و به مدیریت توصیه نماید.

·      درخصوص توانبخشی و گماشتن افرادی که بطور موقت یا دائم در اثر بیماری یا جراحت دچار معلولیت شده، بر سمت­های شغلی، توصیه­های لازم را ارائه می­دهند.

·        در طرحریزی و آمادگی طرح­های واکنش اضطراری کمک کنند.

برای دستیابی به این اهداف، می­بایست روش کار تیمی توسط پزشکان طب­کار، پرستاران صنعتی، کارشناسان بهداشت حرفه­ای، سایر متخصصان سلامت شغلی، و کارکنان اداری و غیره در پیش گرفته ­شود.

حقایق کسب و کار

کارهای عملیاتی چالش­های منحصر به فردی دارند و کسانی که درگیر آن هستند جزء سرمایه­های مهم شرکت به شمار می­آیند. بمنظور حفاظت از این سرمایه­ها، خدمات سلامت شغلی که با عملیات بصورت یکپارچه در آمده باشد مزایای مهم زیر را بهمراه دارد:

·        فراوانی شرکت های با چارت سازمانی کوچک نشان می­دهد در حال حاضر تعداد کمتری کارمند در هر شرکت هستند: بنابراین بسیار مهم است که کارکنان در اثر بیماری­های قابل پیشگیری، دچار ناتوانی نشده و تلف نشوند.

·        برداشتن گام­های مثبت در جهت بهبود سلامت کارکنان، به افزایش تولید، به کارگیری کارکنان جدید و حفظ کارکنان فعلی، کاهش میزان تعویض کارکنان و ارتقاء جایگاه شرکت می­انجامد.

·        ارائه توصیه­های کارشناسی درمورد انطباق با قوانین، ریسک جریمه­های قانونی و از دست رفتن وجهه مثبت سازمان را کاهش می­دهد.

·        بطور فزاینده­ای دادخواست­های غرامت برای بیماری­های ناشی از کار، از سوی کارکنان فعلی و سابق کاهش می­یابد؛ این خسارات قابل پیشگیری هستند.

·        شرکت­های بیمه که بیمه مسئولیت ارائه می­دهند، اصرار دارند که کارفرمایان حفاظت کافی خود از سلامت کارکنان را نشان دهند؛ وجود خدمات بهداشت حرفه­ای در شرکت، می­تواند به کاهش سرانه حق بیمه کمک کند.

                                         شکل 1  مزایای اطمینان از سلامت بودن کارکنان

جنبه­ های بهداشت شغلیِ سیستم مدیریت بهداشت، که می­بایست در فعالیت­های عملیاتی نفت و گاز بکارگرفته شوند شامل فعالیت در تمام موارد زیر است:

·        ارزیابی ریسک بهداشتی و طرحریزی

·        بهداشت صنعتی و کنترل مواجهات محیط­کار

·        مدیریت فوریت های پزشکی

·        مدیریت بیماری­ها در محیط کار

·        ارزیابی تناسب با کار و نظارت بر سلامت

·        ارزیابی اثرات بهداشتی

·        مدیریت گزارشات بهداشتی و سوابق

·        تعامل بهداشت عمومی و ارتقاء سلامت

·        کنترل غذا، آب و مسائل بهسازی محیط